vasak kedisi

Vaşak Familyası: Kedigiller (Felidae). Yaşadığı yerler: Sık kozalak ormanlarında. Özellikleri: Yaban kedisine benzer, yırtıcı bir hayvan. Boyu 130 cm kadardır. Kulak uçları püsküllüdür. Gece avlanır. Ömrü: 15 yıl kadar. Çeşitleri: Avrupa vaşağı, İspanya vaşağı, Kanada vaşağı, kızıl vaşak, çöl vaşağı, bataklık vaşağı gibi türleri vardır.

Kuzeye yakın sık kozalak ormanlarında yaşayan, kediye benzer, bir memeli. Boyu 65-130 cm kadardır. Ekseriya kuyruğu kısa, tüyleri uzun, kulakları sivri ve uçları bir demet tüyle biter. Tüy tutamları, sesin geldiği yeri, kesin bir şekilde tespit etmekte, anten gibi görev yapar. “Karakulak” olarak da bilinir. Postu kıymetlidir. Sırtı kül rengi ve kara beneklidir. Sinsi ve çevik bir hayvandır. Gündüzleri ağaç dalları arasında veya kovuklarda gizlenir. Gece avlanmaya çıkar. Yalnız dolaşır. Ancak eşleşme dönemlerinde bir araya gelirler. Küçük memelileri ve kuşları avlar. Leş de yediği olur. Uzun bacaklarıyla iyi sıçrar, ağaçlara tırmanır ve yüzer. Rahatlıkla en yüksek ağaçların tepesine çıkarak kuşları yuvalarında avladığı gibi, samur, sincap ve yaban kedilerini de avlar. Bazan ağaçların alçak dalları arasında pusuya yatarak geyik, karaca gibi av hayvanlarının geçmesini gözler. Gözüne kestirdiği zayıf ve cılızlardan birine saldırır. Bazan bir gecede 30-40 keçi ve koyun boğazladığı görülmüştür. Kanada vaşağı, güçlü ayaklarının altındaki post sayesinde rahatça kar üstünde hareket eder. Hızlı koştuğunda tavşanları kovalayarak yakalar. Güney Asya'nın kurak bölgeleriyle Afrika'da yaşayan çöl vaşağının kulakları anormal uzunluktadır. Toprak altında barınır, son derece çevik bir hayvandır. Kuzey Amerika ormanlarında yaşayan Kızıl vaşağın kulak uçlarında hemen hemen hiç püskül yoktur. Günümüzde yalnız İspanya'da yaşayan İspanya vaşağı kıymetli postu yüzünden çok avlanır. Nesli tükenme tehlikesi geçirmektedir. Türkiye'de vaşak avlamak kanunen yasaklanmıştır. Vaşaklar, sıkıştırılınca, kedi gibi tıslar, pençe ve dişleriyle kendilerini korurlar. İnsanlara saldırgan değildir. Evcilleştirilerek av köpeği yerine kullanılabilir. Ocak-şubat aylarında çiftleşirler. İki aylık gebelikten sonra dişi 2-4 yavru doğurur. Yavruların gözleri 12 gün sonra açılır. Diğer yılın eşleşme mevsimine kadar annelerinin yanında kalırlar. Bir yılda erginleşerek annelerinden ayrılırlar.

Kaynak: Rehber Ansiklopedisi

vaşak kedileri

Vaşak, kedigiller (Felidae) familyasından Lynx cinsini oluşturan orta büyüklükte etçil omurgalı ve yabanıl hayvan türlerinin ortak adı. Kediye benzemekle birlikte normal kedi ağırlığından 5 kat daha ağırdırlar. Kulakları da normal kediye kıyasla daha uzun ve uçları tüylüdür. Kış bastırdığında ise sadece kulaklarının üzerindeki tüyler değil tüm vücudu kalın bir tüy tabakası ile kaplanır. Adeta kışın gelmesi ile mantolarını giyerler. Patilerinin genişliği karda yürümelerini kolaylaştırır. Gövdelerine göre küçük kalan başları ve kısa kuyrukları ile ilk bakışta ürkütücü gözükseler de görünüşleri kesinlikle etkileyicidir. Renkleri kum renginden koyu kahveye kadar değişir. Vaşak türleri arasında görünüş farklılıkları mevcuttur. En bilinen vaşak türleri : Amerikan Vaşağı, Keşmir Vaşağı, Tibet Vaşağı, İspanyol Vaşağı, Avrasya Vaşağı’dır. Engebeli arazilerde ve genellikle Çam ormanlarında yaşarlar ama açık ormanlık araziler ya da diğer coğrafi mekanlarda da rahatlıkla yaşamlarını sürdürebilirler. Hatta denizden 3000 metre yükseklikte yaşayan vaşaklar bulunmaktadır. Sadece iyi bir dağcı değil aynı zamanda iyi birer yüzücüdürler. Bu sebeple kar tavşanı, kemirgen, ördek, yer kuşları, balık gibi geniş bir av yelpazesi vardır. Her vahşi kedide olduğu gibi avını mükemmelen gözler ve yaklaştığını hissettirmez. Vaşaklar ara sıra avlanırken birlikte hareket ederler. Özellikle tavşan gruplarını avlarken birlikte hareket ettikleri görülür. Avlanma zamanı olarak geceden ziyade gündüzü tercih ederler. Çiftleşme döneminde egemenlik alanının dışına çıkarlar. Genellikle de Ocak sonu ya da Mart başı arasında çiftleşirler. Dişi vaşakların hamileliği 69 ila 72 gün arasında sürer ve 2 ila 3 yavru doğurur. Yavrular annelerinin bir dahaki çiftleşme dönemine kadar ayrılmazlar. Dişi vaşaklar 21 aylıkken erkek vaşaklar ise 33 aylıkken erginleşirler. Ne yazık ki doğal hayatın bir parçası olan vaşaklar insanoğlunun tehdidi altındadır. 600 kadar vaşağın yaşadığı Norveç’te sadece 2 ay içinde 117 vaşak avcılar tarafından öldürülmüştür. World Conservation Union (~Dünya Koruma Birliği) açıkladığı nesli tehlike altındaki 120 memeli türü arasında vaşaklara da yer verilmiştir. Vaşakların avlanması hala yaşadıkları ülkede yasaklanamamıştır.